کویرگردی یکی از لذت‌بخش‌ترین و آرامش‌بخش‌ترین تجربه‌های طبیعت‌گردی در ایران است؛ جایی که سکوت بی‌انتها، آسمان پرستاره و چشم‌اندازهای طلایی، سفری متفاوت از هر جای دیگر را رقم می‌زند. اما برخلاف تصور بعضی از افراد، کویر در تمام طول سال قابل بازدید نیست و انتخاب زمان مناسب، اهمیت بسیار زیادی دارد. در این مقاله، به طور کامل بررسی می‌کنیم که بهترین زمان و ماه سال برای کویرگردی چه زمانی است، چرا باید فصل خاصی را برای سفر انتخاب کرد، و هر فصل چه ویژگی‌هایی برای کویر دارد.
بهترین زمان برای کویر نوردی
پاییز، بدون شک طلایی‌ترین فصل کویرگردی در ایران است. در این فصل، گرمای شدید تابستان از بین رفته و سرمای زمستان هنوز از راه نرسیده است. دمای هوا در روز بین ۲۰ تا ۳۰ درجه و در شب حدود ۱۰ تا ۱۵ درجه است که شرایطی ایده‌آل برای پیاده‌روی، عکاسی و کمپینگ فراهم می‌کند.
ماه‌های مهر، آبان و آذر بهترین زمان سال برای سفر به کویر هستند. در این زمان، نه‌تنها دما متعادل است، بلکه رنگ‌های آفتاب هنگام طلوع و غروب زیباتر و نرم‌تر به نظر می‌رسند.
در این فصل می‌توانید به کویرهای زیبایی مانند:
کویر مصر و فرحزاد در استان اصفهان
کویر شباهنگ و کاراکال در استان یزد
کویر حلوان در خراسان جنوبی
کویر مرنجاب در کاشان
و کویر ریگ جن
سفر کنید و با خیالی آسوده از آفتاب و نسیم ملایم لذت ببرید.
برای مشاهده تورهای کویری سیمون، کلیک کنید: تور کویرنوردی از مشهد
کویر در فصل تابستان؛ فصل خطرناک کویرگردی
تابستان، سخت‌ترین و نامناسب‌ترین زمان برای کویرگردی است. در این فصل، دمای هوا در مناطق کویری ایران مثل کویر لوت، مصر، مرنجاب یا شباهنگ یزد به بیش از ۵۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. چنین گرمایی نه‌تنها طاقت‌فرساست، بلکه می‌تواند برای سلامتی نیز خطرناک باشد.
در این زمان، شن‌های داغ به‌قدری حرارت دارند که حتی چند دقیقه راه رفتن بدون کفش مناسب می‌تواند موجب سوختگی پا شود. بیشتر تورهای کویرگردی در این فصل لغو می‌شوند، زیرا گرمای هوا، نبود سایه و خطر کم‌آبی می‌تواند خطرناک باشد.
اگر به‌طور خاص عاشق سکوت مطلق و خلوتی کویر هستید، تنها اوایل خرداد و اواخر شهریور می‌تواند قابل‌تحمل باشد، آن هم در ساعات ابتدایی صبح یا پس از غروب.
کویر در زمستان؛ فصل آرام و رویایی برای شب‌نشینی
اگر دوست دارید آسمان پرستاره کویر را در سکوتی مطلق و هوای خنک تجربه کنید، زمستان فصل مورد علاقه‌ی شما خواهد بود.
ماه‌های دی، بهمن و اسفند زمان بسیار مناسبی برای کویرگردی هستند، البته با رعایت نکات ایمنی و تجهیزات مناسب.
در طول روز، دمای هوا معتدل و بین ۱۵ تا ۲۵ درجه است، اما در شب‌ها ممکن است دما تا صفر درجه کاهش یابد. در این فصل، به‌ویژه در کویرهایی مانند مرنجاب، شباهنگ، شهداد و حلوان، آسمان شب بسیار شفاف است و بهترین زمان برای رصد ستارگان و عکاسی نجومی محسوب می‌شود.
اگر به کمپینگ علاقه‌مندید، حتماً لباس گرم، کیسه‌خواب ضخیم و تجهیزات ضد‌سرما همراه داشته باشید.
کویر در فصل بهار؛ فصل رنگ‌ها و طراوت
بهار نیز زمان بسیار مناسبی برای کویرگردی است، به‌ویژه فروردین و اردیبهشت. در این ماه‌ها، کویر چهره‌ای متفاوت دارد. برخی از دشت‌های کویری پوشیده از گیاهان سبز و گل‌های کوچک می‌شوند، دما معتدل است و نسیمی دلپذیر در فضا جریان دارد.
در این فصل، سفر به کویرهای نزدیک به ارتفاعات یا حاشیه‌ی کویر مانند کویر ورزنه، حاج‌علی‌قلی دامغان و کویر شباهنگ یزد بسیار لذت‌بخش است.
بهار، فرصت مناسبی برای کویرگردی خانوادگی است، چون گرما و سرمای شدید وجود ندارد، مسیرها امن‌ترند و کودکان یا سالمندان نیز می‌توانند از طبیعت کویر لذت ببرند.
مقایسه‌ی فصلی دما و شرایط کویر
| فصل | میانگین دمای روز | میانگین دمای شب | میزان مناسب بودن برای کویرگردی | توضیحات |
|---|---|---|---|---|
| بهار | ۲۵ تا ۳۵ درجه | ۱۵ تا ۲۰ درجه | عالی ???? | معتدل، با طراوت و مناسب برای کمپینگ |
| تابستان | ۴۰ تا ۵۵ درجه | ۳۰ تا ۴۰ درجه | بسیار ضعیف ???? | خطر گرمازدگی و کم‌آبی بالا |
| پاییز | ۲۰ تا ۳۰ درجه | ۱۰ تا ۱۵ درجه | عالی ???? | بهترین زمان برای کویرگردی و عکاسی |
| زمستان | ۱۵ تا ۲۵ درجه | ۰ تا ۱۰ درجه | خوب ❄️ | مناسب با تجهیزات گرم و چادر مناسب |
بهترین ماه‌های سال برای کویرگردی
با توجه به شرایط آب‌و‌هوایی، به‌طور کلی بهترین ماه‌های سال برای کویرگردی در ایران عبارت‌اند از:
مهر ماه: شروع هوای خنک، طلایی‌ترین زمان برای عکاسی.
آبان ماه: دمای متعادل و مناظر چشم‌نواز.
آذر ماه: سکوت و آرامش کامل با هوای دلپذیر.
اسفند ماه: مناسب برای تورهای گروهی و کمپینگ خانوادگی.
فروردین ماه: هوای مطبوع و طبیعت تازه‌ی کویر.
اگر به دنبال آرامش و خلوتی هستید، آذر و دی ماه بهترین انتخاب هستند. اما اگر دوست دارید کویر را با گروه‌های گردشگری و امکانات بیشتر تجربه کنید، مهر و آبان بهترین گزینه‌اند.
تجربه‌ی آسمان شب کویر
یکی از جذاب‌ترین بخش‌های کویرگردی، تماشای آسمان شب است. در هیچ جای دیگر، ستارگان به اندازه‌ی کویر درخشان و نزدیک به نظر نمی‌رسند. در شب‌های بدون ماه، که آلودگی نوری در کمترین میزان ممکن است، می‌توانید با چشم غیرمسلح راه شیری را ببینید.
پاییز و زمستان، بهترین زمان برای رصد ستاره‌ها هستند. در این فصل‌ها، رطوبت کمتر است و آسمان شفاف‌تر. بسیاری از گروه‌های نجومی در این زمان تورهای مخصوص رصد در کویر برگزار می‌کنند.
توصیه‌های ایمنی برای سفر به کویر
همیشه قبل از سفر وضعیت آب‌وهوا را بررسی کنید.
بدون راهنما یا جی‌پی‌اس وارد مناطق ناشناخته نشوید.
در هر سفر حداقل ۴ لیتر آب برای هر نفر در روز همراه داشته باشید.
لباس نخی و سبک برای روز و لباس گرم برای شب فراموش نشود.
برای حفاظت از پوست، از کرم ضدآفتاب، عینک آفتابی و کلاه استفاده کنید.
پیش از تاریکی هوا مکان کمپ را مشخص و چادر را برپا کنید.
مراقب حیوانات و حشرات بیابانی باشید، به‌ویژه در فصل گرم.
جمع‌بندی
کویر، با تمام سادگی‌اش، یکی از باشکوه‌ترین جلوه‌های طبیعت ایران است. اما برای لذت‌بردن از آن باید زمان مناسب را انتخاب کرد.
بهترین زمان برای کویرگردی، از اواسط مهر تا پایان فروردین است. در این بازه‌ی زمانی، هوا متعادل، آسمان صاف و زمین قابل‌پیاده‌روی است.
در واقع اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم:
پاییز، فصل طلایی کویرگردی است؛
بهار، فصل زنده شدن طبیعت کویر؛
زمستان، فصل خلوتی و سکوت کویر؛
و تابستان، فصلی برای دوری از کویر!
کویر با همه‌ی آرامش و شکوهش، منتظر کسانی است که با احترام و آگاهی وارد آن شوند؛ کسانی که می‌دانند در پشت این سکوت بی‌انتها، جهانی از زیبایی نهفته است.
